افشاریان نام سلسله‌ای از شاهان ایران است که از سال 1148 تا 1210 ﻫ ق، بر سراسر ایران و سپس بر قسمتهایی از این سرزمین فرمانروایی کردند. شاهان این سلسله از ایل افشار بودند و به‌همین سبب این سلسله افشاریان یا افشاریه خوانده شده است. ایل افشار گروهی از ترکان غُز بودند که در دورۀ سلجوقیان به ایران آمدند و عده‌ای از آنها به آذربایجان رفتند. اسماعیل اول صفوی، بنیانگذار سلسلۀ صفویان (907-1148 ه ق)، گروهی از آنها را از آذربایجان به خراسان کوچاند تا از هجوم اُزبَکها و قبیله‌های ترک دیگر جلوگیری کنند. بنیانگذار سلسلۀ افشاریان نادرقلی افشار بود که قلمرو پادشاهی او از قفقاز، در غرب دریای خزر، تا بخشی از هندوستان را فرا می‌گرفت.
اَفشین عنوان فرمانروایان محلی اُشروسَنَه تا نیمۀ اول قرن سوم هجری است و شهرت خِیذر (حیدر) بنِ کاووس، آخرین فرمانروای اشروسنه.
اَفشار نام یکی از ایلهای ترکان غُز (اوغوز توغوز) است. به‌عقیدۀ کاشغری در دیوان لغات التُرک، این ایل به‌نام اوشار یا اَفشار، نوۀ یولدوزخان، سومین پسر اوغوزخان ترک و نخستین رئیس و بزرگ ایل، افشار نامیده شده است. ایل افشار نخست چادرنشین بود و در دشت قِپچاق، در شمال و شرق دریای خزر، زندگی می‌کرد. این ایل در قرن پنجم هجری قمری، در دورۀ سلجوقیان، همراه با طایفه‌های دیگر غز کوچ کرد و در آسیای صغیر، سوریه و ایران پراکنده شد.
اِعتِضادُ‌السَّلطَنِه، علیقلی میرزا (1298-1234 ﻫ ق) پسر فتحعلی‌شاه قاجار و از دولت‌مردان و نویسندگان دورۀ قاجاریان است.
اِعتمادُ‌السلطنه، محمدحسن‌خان (1313-1259 یا 1256 ﻫ ق) وزیر انطباعات (چاپ و نشر) ناصرالدین‌شاه قاجار و از نویسندگان دورۀ ناصری است.
اشکانیان (پارتیان) نام سلسله‌ای از پادشاهان ایرانی است که حدود پانصد سال، از حدود 250 ق م تا حدود 226 م، بر بخش بزرگی از فلات ایران، جلگۀ بین‌النهرین و آسیای صغیر حکومت کردند. تاریخ دورۀ فرمانروایی اشکانیان و شمار شاهان این سلسله و همچنین مدت فرمانروایی هریک از آنها کاملاً روشن نیست. بنیانگذار این سلسله سرداری ایرانی بود به‌نام اَرَشک که رهبری قبیلۀ چادرنشین پَرنی را، که در شرق دریای خزر زندگی می‌کردند، به عهده داشت. او با یاری برادرش، تیرداد، در برابر دولت یونانی سلوکیان به‌پاخاست و با تصرف دو ایالت هیرکانیا و پارت، دولت اشکانی را پایه‌گذاری کرد.