آشور یا آسور

آشور (آسور) کشور و دولتی باستانی بوده است در شمال بین‌النهرین، یعنی بخشی از عراق امروزی که رودهای دِجله و فُرات از آن می‌گذشته است. آشوریها که نخست در بخش شمالی سرزمین بین‌النهرین، کنار رود دجله زندگی می‌کردند، نزدیک به چهارهزار سال پیش پایه‌گذار دولتی شدند که حدود 350 1 سال دوام یافت و کم‌کم به‌صورت یکی از امپراتوریهای بزرگ باستانی درآمد. این امپراتوری بر سرزمینهای فِنیقیه، فِلِسطین، مصر، بابِل، ایلام (عیلام) و غرب ایران تا کرانه‌های شمال غربی خلیج فارس فرمان می‌راند. دولتهای ماد و بابل در حدود سال 600 ق م، امپراتوری آشور را برانداختند. شهرت آشوریها در تاریخ بیشتر به‌سبب قدرت نظامی و ساختن سلاحها و ارابه‌های جنگی و مهارتشان در هنر سنگ‌تراشی و به وجود آوردن جاده‌ها، پست و چاپار است. تمدن آشوریها بر تمدن همسایگان آنها، از جمله مادها و هخامنشیان در ایران، تأثیر بسیار گذاشت.

آسیای صغیر

آسیای صَغیر شبه‌جزیره‌ای است در آسیای جنوب غربی که امروزه بخشی از کشور ترکیه است. آسیای صغیر از شمال به دریای سیاه، از غرب به دریای اِژه، از جنوب به دریای مدیترانه و از شرق به بخش شمالی رود فُرات محدود می‌شود. تنگۀ داردانل، دریای مَرمَره و تنگۀ بُسفُر آن را از بخش اروپایی ترکیه جدا می‌کند. قسمت بزرگی از این شبه‌جزیره را فَلات آناتولی دربرمی‌گیرد.

آریوبرزن

آریوبَرزَن سردار ایرانی و ساتراپ (استاندار) قسمتی از ایران در زمان داریوش سوم (پادشاهی 330-336 ق‌م)، آخرین پادشاه هخامنشیان، بود. او اسکندر مقدونی و بخشی از سپاهیانش را، که در راه تصرف تخت جمشید بودند، در گذرگاهی تنگ غافلگیر کرد و شجاعانه جنگید، اما نتوانست مانع رسیدن آنها به تخت جمشید شود.

کاسپیها

کاسپیها مردمی که پیش از ورود آریاییها به فلات ایران، در سواحل غربی و جنوب غربی دریای خزر ساکن بودند. کاسپیها با ورود تدریجی آریاییها به سرزمینشان، به‌تدریج، با آنها درآمیختند و یکی شدند.