اَتابَکان سلسله‌هایی از امیران تُرک بودند که از قرن ششم تا نخستین سالهای قرن هشتم هجری قمری دولتهای کوچک و کوتاه‌مدت محلی در قسمتهایی از ایران، عراق و سوریه تشکیل دادند. بنیان‌گذاران این دولتها بیشتر کسانی بودند که از سوی پادشاهان سلجوقی به‌سرپرستی شاهزادگان سلجوقی انتخاب می‌شدند و لقب اَتابَک می‌گرفتند. بعضی از آنها نیز فرزندان این اتابکان بودند. از‌این‌رو، تاریخ‌نویسان این سلسله‌ها را اتابکان خوانده‌اند. واژۀ اتابک ترکیبی از دو کلمۀ ترکی اَتا یا آتا (پدر)، و بَک یا بِیگ (بزرگ) و به‌معنی سرپرست و مُرَبی است.

اَبومُسلِم خراسانی سردار ایرانی است که در قرن دوم هجری قمری حکومت اُمَویان را برانداخت و عباسیان را به خلافت رساند.

نگاه کنید به ابو مسلم خراسانی

نگاه کنید به اینجویان

ابنِ‌ اسفندیار، محمدبن حسن تاریخ‌نگار ایرانی اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری قمری است. اثر او، تاریخ طبرستان، کهن‌ترین کتاب موجود در تاریخ این سرزمین به زبان فارسی است.