آل خجند

آلِ خُجَند از خاندانهای بزرگ و مشهور اصفهان در قرنهای پنجم و ششم هجری قمری بود. اصل این خاندان از خُجَند بود که اکنون از شهرهای تاجیکستان است. شهرت آل خجند به‌سبب ریاست آنان بر شافِعیان اصفهان و تدریس در مدرسۀ نظامیۀ این شهر بود. شافعیان پیروان مذهب شافِعی، یکی از چهار مذهب فقهی اهل سنت، هستند.

آل بویه

آلِ بویه سلسله‌ای از پادشاهان ایرانی بودند که از سال 320 تا 448 ﻫ ق بر بخشی بزرگ از ایران، عراق و سرزمینهای جنوب خلیج فارس فرمانروایی کردند. این سلسله را سه سردار ایرانی به نامهای علی، حسن و احمد پدید آوردند. پدر آنان، اَبوشجاع بویه، از مردم سرزمین دِیلَم در جنوب گیلان کنونی بود. تاریخ‌نویسان به‌سبب نام بویه، این سلسله را آل بویه و به‌سبب نام خاستگاه آنها دِیلمیان یا دِیالِمه نیز نامیده‌اند.

آشور یا آسور

آشور (آسور) کشور و دولتی باستانی بوده است در شمال بین‌النهرین، یعنی بخشی از عراق امروزی که رودهای دِجله و فُرات از آن می‌گذشته است. آشوریها که نخست در بخش شمالی سرزمین بین‌النهرین، کنار رود دجله زندگی می‌کردند، نزدیک به چهارهزار سال پیش پایه‌گذار دولتی شدند که حدود 350 1 سال دوام یافت و کم‌کم به‌صورت یکی از امپراتوریهای بزرگ باستانی درآمد. این امپراتوری بر سرزمینهای فِنیقیه، فِلِسطین، مصر، بابِل، ایلام (عیلام) و غرب ایران تا کرانه‌های شمال غربی خلیج فارس فرمان می‌راند. دولتهای ماد و بابل در حدود سال 600 ق م، امپراتوری آشور را برانداختند. شهرت آشوریها در تاریخ بیشتر به‌سبب قدرت نظامی و ساختن سلاحها و ارابه‌های جنگی و مهارتشان در هنر سنگ‌تراشی و به وجود آوردن جاده‌ها، پست و چاپار است. تمدن آشوریها بر تمدن همسایگان آنها، از جمله مادها و هخامنشیان در ایران، تأثیر بسیار گذاشت.