لانتانوئیدها و آکتینوئیدها

(لانتانیدها و آکتینیدها) دو گروه پانزده‌تایی از عناصر شیمیایی‌اند و هر دو گروه از فلزات واسطه به‌شمار می‌آیند. لانتانوئیدها از لانتانم با عدد اتمی 57 تا لوتتیم با عدد اتمی 71 در دورۀ ششم جدول دوره‌ای (تناوبی)، و آکتینوئیدها از آکتینیم با عد اتمی 89 تا لارنسیُم با عدد اتمی 103 در دورۀ هفتم جدول دوره‌ای قرار دارند؛ اما هر دو گروه به دلیل تعداد زیاد عنصرها به‌صورت جداگانه در پایین جدول‌ تناوبی عنصرها قرار داده شده‌اند.

لانتانُم

لانتانُم (Lanthanum) یا لانتان عنصری است شیمیایی با نماد La. عدد اتمی ‌آن 57 و عدد جرمی ‌9/138 است. این عنصر در گروه 3 جدول تناوبی عنصرها قرار دارد و نخستین فلز سری عناصر واسطۀ داخلی لانتانوئیدها است. لانتانم در گروه فلزات خاکی کمیاب قرار دارد. نقطۀ ذوب لانتان 918 و نقطۀ جوش آن 3464 درجۀ سلسیوس است. چگالی آن در 24 درجۀ سلسیوس 146/6 گرم بر سانتی‌متر مکعب است.

لامپ روشنایی

لامپ روشنایی وسیله‌ای است که در آن انرژی الکتریکی به نور تبدیل می‌شود. لامپ را از نظر کارکرد آن در انواعِ التهابی، تخلیۀ الکتریکی در گاز و ال‌ای‌دی می‌سازند و در بسیاری از مکانها مانند منازل، ادارات، کارخانه‌ها، و در تبلیغات تجاری از آنها استفاده می‌کنند. لامپها از نظر برخی ویژگیها با هم تفاوت دارند. از مهم‌ترین آنها ولتاژ، توان الکتریکی، طول عمر، و بهرۀ نوری آنها است. واژۀ لامپ از کلمۀ یونانی لامپا به‌معنی مشعل گرفته شده است.

لامارک

لامارک عنوانِ ژان باتیست پیر آنتوان دو مونه شوالیه دو (Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet chevalier de Lamarck، 1829-1744 م) زیست‌شناس مشهور فرانسوی و ابداع‌کنندۀ کلمۀ بیولوژی (زیست‌شناسی) برای این علم است. لامارک به‌سبب نظریه‌اش که صفات اکتسابی می‌توانند به صفات ارثی تبدیل شوند، شهرت یافت، اما این نظریه بعدها رد شد.