کتاب مَرجَع کتابی است که اطلاعاتی معین و محدود دربارۀ همۀ موضوعها یا موضوعی خاص از دانش بشری را دربردارد. کتاب مرجع با شیوهای خاص تهیه و تنظیم میشود و خواننده برای یافتن پاسخ به پرسشهای خود به آن مراجعه میکند. فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان یک کتاب مرجع است.
کتابشناسی علم و فن گردآوری و تنظیم اطلاعات، مشخصات و موضوع کتابهاست. کتابشناسیها تا پیش از اختراع چاپ تنها سیاههای (فهرستی) از نسخههای خطی را دربرداشتند. پس از اختراع چاپ و رونق نشر و افزایش شمارگان کتابها، کتابشناسیها به گردآوری مشخصات کتابهای چاپی پرداختند و بر ضرورت تهیه و انتشار کتابشناسیها افزوده شد. اکنون کتابشناسیها به گردآوری مشخصات و اطلاعات مقالههای نشریات و منابع دیداری ـ شنیداری (همچون صفحه، نوارهای صوتی، ویدئو و لوحهای فشرده) نیز میپردازند.
کتابخانه مکانی است که در آن کتاب، نشریات و دیگر آثار چاپی و خطی و دیداری ـ شنیداری برای مطالعه و پژوهش کاربران گردآوری شده است. کتابخانهها براساس هدف ایجاد آنها و کاربردی که دارند نامگذاری میشوند ازجمله کتابخانۀ ملی، کتابخانۀ عمومی، کتابخانۀ تخصصی (اختصاصی) و کتابخانۀ آموزشی.
کتاب رسانهای است که اندیشهها و دانش و فرهنگ نوشتاری و تصویری بشری با آن منتقل میشود. امروزه، کتاب بهصورت کتاب کاغذی، کتاب الکترونیکی و چندرسانهای و کتاب گویا تولید میشود.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مؤسسهای فرهنگی ـ هنری است که در سال 1344 ﻫ ش با هدف فراهم آوردن امکانات لازم برای رشد و پرورش فکری و ذوقی کودکان و نوجوانان تأسیس شده است. کانون دارای شبکهای گسترده از کتابخانههای کودک و نوجوان است و تلاش میکند از راه خدمات کتابخانه، انتشار کتاب و توجه به هنرهای دیداری ـ شنیداری (سینما، تئاتر و موسیقی) استعداد کودکان و نوجوانان را بارور سازد. این مؤسسه در سال 1360 ﻫ ش، بهعنوان یک شرکت دولتی وابسته به وزارت آموزش و پرورش به ثبت رسیده است.
فَرهنگنویسی تهیۀ فهرست واژههای یک زبان، یک موضوع، و حتی یک اثر مهم، همراه با معنی و خصوصیات آن واژههاست. در زبان فارسی فرهنگها را لغتنامه، و در سالهای اخیر واژهنامه نیز نامیدهاند. فرهنگهای امروز عموماً بهترتیب الفبایی تنظیم میشوند؛ اما بعضی از فرهنگهای کهن، ترتیب ابجدی دارند یا برحسب حرف آخر کلمات تدوین شدهاند.
- 1
- 2