افغان

اَفغان نامی است که در منابع تاریخی قدیم و فرهنگ سیاسی امروز به دو معنا به‌کار رفته است: نخست نام طوایف کهن ایرانی که در زبانهای باستانی ایران و هند به شکلهای مختلف (مثلاً اَوَگانه، اَوَغانه و اَوَغَنه) آمده است؛ دوم نامی است که بنابر قانون اساسی پیشین افغانستان (1343 ﻫ ش) بر مردم این کشور، از هر قوم و طایفه‌ای اطلاق می‌شود.

افشار نادری، نادر

افشار نادری، نادر (1358-1305 ﻫ ش) مردم‌شناس، پژوهشگر و استاد دانشگاه در رشتۀ علوم اجتماعی است که با تَک‌‌نگاریها (گزارشی دربارۀ یک موضوع)، تهیۀ فیلم مستند و نوشتن کتاب نقشی مهم در شناساندن عشایر ایران داشته است.

اصناف

اصناف جمع صِنف است و هر صنف از مجموعۀ افرادی تشکیل می‌شود که دارای یک کار تولیدی همسان‌اند، یا در عرصۀ یک نوع خدمات و فروش کالا فعالیت می‌کنند و با یکدیگر همبستگی شغلی و منافع مشترک دارند.

لُر

لُر یکی از طوایف بزرگ ایرانی است که در منطقه‌ای به وسعت 000 123 کیلومترمربع پراکنده است. لُرها در غرب، مرکز و جنوب ایران در استانهای لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال‌‌وبختیاری، ایلام و خوزستان زندگی می‌کنند. شماری هم در استانهای قزوین، قم، مرکزی، همدان، تهران و اصفهان به‌سر می‌برند. واژۀ لور و لُر برای نخستین‌بار در قرن چهارم هجری در متنهای تاریخی آمده است. گروهی لُر را نام یک شخص و تبار لُرها را از او دانسته‌اند. برخی این واژه را برگرفته از لُهراسب (از شخصیتهای شاهنامه) می‌دانند. دسته‌ای از محققان بنابر شواهد فرهنگی و اجتماعی، لرها را تیره‌ای از کردها دانسته‌اند.

گیوه

گیوه نوعی کفش یا پاپوش سنتی ایرانی است. گیوه دو قسمت رویه و زیره (کف یا تخت) دارد که به هم دوخته و متصل می‌شوند. رویۀ آن معمولاً دستبافت است و از نخ پنبه‌ایِ تابیده‌شده یا نخ پلاستیکی و یا ابریشم در رنگهای متنوع بافته می‌شود، و زیره یا کف آن معمولاً از چرم، لاستیک، یا پارچه‌های فشرده به‌صورت دستی ساخته می‌شود.

گورستان

گورستان (قبرستان) محل خاکسپاری مردگان است. دربارۀ آغاز اختصاص محلی برای دفن عمومی مردگان اطلاعی در دست نیست. گرچه گورستانهای باستانی متعدد در سرزمینهایی با تمدنهای کهن وجود دارد، ولی از همان دوران، کم‌وبیش تاکنون، برخی از اقوام و طوایف و مذاهب، مردگان خود را می‌سوزاندند یا در گوردخمه‌ها می‌نهادند تا متلاشی شوند. کاوشهای باستان‌شناسی سابقۀ گورستان عمومی در جوامع بزرگ و کوچک ایران را به هزاران سال پیش می‌رساند. بااین‌حال دفن مردگان، مخصوصاً اشخاص بلندپایه، در گورستانهای خصوصی رایج بوده و هنوز نیز در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد. از دیدگاه دینی، عموم ادیان بزرگ ابراهیمی، بنابر آموزه‌های شرعی یا عُرفی مردگان خود را دفن می‌کردند. به‌خصوص دراین‌باره در اسلام دستورات و آداب خاص وجود دارد. اطراف یا صحن مساجد از اوایل عصر اسلامی از مهم‌ترین جایگاههای دفن مؤمنان بوده است. بعدها که مقابر امامان شیعه و فرزندان آنها، در ایران و عراق و سوریه به زیارتگاه تبدیل شد، مردم نیز برای تبرک و توسل، مردگان خود را در اطراف آنها به خاک می‌سپردند و به‌تدریج قبرستانهای کوچک و بزرگ در کنار مزار امامان و امام‌زادگان پدید آمد؛ و این خود موجب ایجاد یا گسترش شهرها و آبادانیها شد.