اَدوِیه فراوردههایی است گیاهی که از اندامهای خشکشدۀ بعضی از گیاهان بهدست میآید و برای خوشبو، خوشمزه و خوشرنگ کردن غذاها به کار میرود. ادویه کاربرد دارویی نیز دارد. اندامهای بعضی از گیاهان که بهعنوان ادویه به کار میروند عبارتاند از: ساقۀ زیرزمینی (ریزوم)، پوست ساقه، برگ، غنچه، گل، میوه و دانه. مثلاً زردچوبه و زَنجِبیل ساقۀ زیرزمینی، دارچین پوست ساقه، میخک غنچه، زَعفران کُلاله (میلههای مادگی گل) و فلفل میوۀ گیاه است. هِل،خَردَل و جوزِبویا دانۀ گیاه هستند. گاهی برگ و سر ساقۀ گلدار بعضی از گیاهان مانند نعناع، مَرزه وآویشن را خشک میکنند،بهصورت گَرد درمیآورند و برای خوشبو و خوشمزه کردن غذاها به کار میبرند. ادویه واژهای عربی و جمع واژۀ دواء (دارو) است.
اَختَر گیاهی است پایا (چندساله)، گلدار و زینتی که بومی سرزمینهای گرمسیری و نیمهگرمسیری امریکاست و امروزه در مناطق معتدل جهان و نیز در باغچهها و باغها کشت میشود. تاکنون بیش از 19 گونه از این گیاه را شناسایی کردهاند. پرورش این گیاه در نیمۀ اول قرن نوزدهم میلادی، نخست در فرانسه و سپس در کشورهای دیگر اروپا و امریکا آغاز شد. در نتیجه، دورگههایی با گلهای بسیار زیبا از این گیاه به وجود آمده است.
اِبنِ بَیطار (646-586 ھ ق) گیاهشناس و داروشناس مسلمان اسپانیایی است. نامش ابومحمد ضیاءالدین عبدالله بود و به ابن بیطار شهرت یافت.
اَبریشَم تاری است بسیار نازک، محکم و درخشان بهرنگ سفید شیری یا نزدیک به قهوهای از مادهای پروتئینی که کرم ابریشم به دور خود میتَنَد. کرم ابریشم، که به آن نوغان نیز میگویند، لارو یا نوزاد نوعی پروانه است. تار ابریشم بسیار محکم و سبک است و گرما را خوب حفظ میکند. مقاومت آن از رشتۀ فولادی که به همان قطر باشد بیشتر است و دمای 140 درجۀ سلسیوس را بهمدت زیاد تحمل میکند. اگر کشیده شود، به همان شکلی که بوده است برمیگردد. بههمینسبب از آن برای ساختن پارچههای گوناگون و تارهای بعضی از سازهای موسیقی استفاده میکنند. پارچههای ابریشمی چروک نمیشوند و بهآسانی میتوان آنها را اتو کرد.
آیِش رها کردن و نکاشتن زمینی است که پس از چند سال زیر کشت رفتن، ضعیف شده است. این کار سبب میشود که زمین پس از مدتی نیروی باروَری خود را بازیابد. در اصطلاح کشاورزی، این زمین را نیز آیش مینامند. اینگونه زمین را چند ماه تا چند سال به حال خود میگذارند و در آن چیزی نمیکارند. در این مدت در بیشتر جاها، یک یا چندبار زمین را شخم میزنند.
آویشَن گیاهی است پایا (چندساله)، معطر، خودرو و بومی سرزمینهای حاشیۀ دریای مدیترانه، جنوب اروپا، ترکیه، آسیای مرکزی، افریقا، دامنههای البرز و مناطق شمالی ایران. تاکنون حدود 350 گونه از این گیاه در جهان شناسایی شده است. گونههایی از این گیاه در جنوب و شرق ایران، افغانستان و پاکستان میروید که در ایران آویشن شیرازی (آفشَن) یا آویشن کوهی خوانده میشود.