آتشفِشان مجرایی است درون کرۀ زمین که از دهانۀ آن در سطح زمین مواد گُداخته و جامد، گاز و بخار آب بیرون می‌آیند. مواد گداخته در اطراف دَهانه جاری می‌شوند. گاهی همراه با خارج شدن ناگهانی گازهای آتشین، مواد گداخته و مواد جامد به‌صورت تکه‌های ریز و درشت از دهانه با شدت به هوا پرتاب می‌شوند. بیرون ریختن مواد را از دهانۀ آتشفشان فَوَران آتشفشانی می‌نامند. فوران آتشفشانی بیشتر در قلۀ کوهها، به‌ویژه کوههای مخروط‌شکل، روی می‌دهد. این کوهها را نیز، که از سرد شدن و انباشته شدن مواد گداخته در اطراف دهانه پدید آمده‌اند، آتشفشان می‌نامند. فوران آتشفشانی ممکن است در جزیرۀ آتشفشانی روی دهد. جزیرۀ آتشفشانی کوهی است آتشفشان که در آغاز، دهانۀ آن در کَف اقیانوس بوده است و براثر فورانهای پِی‌درپِی، کوه بزرگ‌تر و بزرگ‌تر شده است و سرانجام قلۀ آن از آب بیرون آمده است. گاهی ممکن است فوران آتشفشانی در طول شکستگیهای کف اقیانوس روی دهد. در این حالت، مواد گداخته از دهانه‌هایی در طول این شکستگیها بیرون می‌ریزند.

نگاه کنید به هوا

آبهای زیرزمینی به آن بخش از آبهای کرۀ زمین گفته می‌شود که در زیرِ سطح زمین، در فضاهای خالی موجود در سنگها و خاکها، ذخیره شده است. آبهای زیرزمینی منبع تأمین‌کنندۀ آبِ چاهها، چشمه‌ها، قناتها (کاریزها) و بخشی از آب رود‌ها هستند.

نگاه کنید به آب گرم

آب‌کُره به همۀ آبهایی گفته می‌شود که قسمتی از کرۀ زمین را تشکیل می‌دهند. آب اقیانوسها، دریاها، دریاچه‌ها، مردابها، رودها، آبهای زیرزمینی، توده‌های یخ و برف و حتی بخار آب جَوِّ زمین هر کدام جزئی از آب‌کره به شمار می‌آیند. اقیانوسها و دریاها، که نزدیک به سطح کرۀ زمین را پوشانده‌اند، بیشترین بخش آب‌کره را تشکیل می‌دهند.

آبِ‌ گرم چشمه‌ای است که آب آن گرم و دارای مواد معدنی بسیار است. دمای آب این چشمه‌ها دست‌کم بیش از دمای بدن انسان است. دمای آب بعضی از چشمه‌های آب گرم ممکن است به دمای جوشیدن آب هم برسد. مواد معدنی محلول در آب ممکن است سدیم کلرید، کلسیم بی‌کربنات، منیزیم اکسید، آهن، سیلیسیم اکسید، بور، فلوئور و برخی از مواد رادیواَکتیو باشد.