کَرَجی، ابوبکر محمدبن حسن

کَرَجی، ابوبکر محمدبن حسن (درگذشت حدود 420 ﻫ ق) ریاضیدان و آب‌شناس ایرانی است. او مسائل جبر را بدون به‌کار بردن هندسه و با استفاده از عملیات حساب حل کرد و برآورد نسبتاً دقیقی برای ریشۀ دوم (جذر) اعداد ارائه کرد. او در زمینۀ مهندسی آب و استخراج آبهای زیرزمینی نیز صاحب‌نظر بود و ابزارهای دقیق برای این شاخه از مهندسی ساخت.

کاشانی، غیاث‌الدین جمشید

کاشانی، غیاث‌الدین جمشید (درگذشت 832 ﻫ ق) ریاضیدان و اخترشناس ایرانی است که کسرهای اعشاری و مبانی محاسبات عددی امروز را پدید آورده است. او عدد پی (π) را تا 16 رقم اعشار حساب کرده و سینوس (جِیب) یک درجه را به روشی دیگر و متمایز از راهکارهای دیگران محاسبه کرده است. این روش امروزه در تقریب کمیتهای نجومی و مهندسی دارای اهمیت و کاربرد وسیع است. شیوۀ نگارش او به‌سبب دقت و فهم آسان در تاریخ ریاضیات آن دوره ستوده شده است.

فیبوناتچی، لئوناردو

فیبوناتچی، لئوناردو (مLeonardo Fibonacci، 1170-1250 ) ریاضیدان ایتالیایی است که به لئورناردو پیزایی هم معروف است. او از جمله ریاضیدانهایی است که با استفاده از روشهای حسابیِ ریاضیدانان مسلمان در آثار خود، اروپاییان را با عددهای هندی ـ عربی آشنا کرد. با آنکه فیبوناتچی آثاری در حساب، جبر و هندسه دارد، اما امروزه بیشتر با دنبالۀ فیبوناتچی، که در ریاضیات اهمیت فراوان دارد، شناخته می‌شود.

فراکتل

فِراکتال (بَرخال) ساختاری هندسی است که از تکرار بی‌پایان یک الگو پدید می‌آید. نتیجۀ حاصل از هر بار تکرار این الگو به‌عنوان ورودی در دور بعدی نیز تکرار می‌شود. شکلهای فراکتالی بدین‌ترتیب، الگوهای مشابه خود را در مقیاسهای کوچک و کوچک‌تری باز تولید می‌کنند، یعنی در هر فراکتال می‌توان جزئی را پیدا کرد که شبیه به کل فراکتال است. این ویژگی را خودمتشابهی می‌گویند. شاخه‌ای از هندسه که به بررسی و مطالعۀ فراکتالها می‌پردازد هندسۀ فراکتالی نامیده می‌شود. فراکتالها در علوم و هنر کاربردهای فراوان دارند.

فیثاغورس

فیثاغورس (Pythagoras، حدود 495-570 ق م) فیلسوف و ریاضیدان یونانی است. او می‌کوشید قوانین حاکم بر جهان را با اعداد و روابط بین آنها توضیح دهد. نگرش فلسفی او مبتنی بر هماهنگی کل اجزای جهان است. ریاضیات استدلالی با او آغاز می‌شود. قضیه‌هایی در هندسه، جدول ضرب و نظریات بسیاری در ریاضیات، نجوم، کیهان‌شناسی و موسیقی را به او نسبت داده‌اند. اما چون از نوشته‌های او اثری به‌جا نمانده است، نمی‌توان دستاوردهای او را از آثار شاگردان و پیروانش تفکیک کرد.