اَمُرداد

اَمُرداد در دین زردشتی یکی از اَمِشاسپَندان، یعنی فرشتگان بزرگ اهورَمزدا، خدای یگانۀ ایرانیان باستان و زردشتیان، است. امرداد در زبان اوستایی، به‌معنی بی‌مرگی و جاودانگی است. زردشتیان او را نشانۀ جاودانگی اهورمزدا می‌دانند و عقیده دارند که او گیاهان را می‌رویاند و رمه‌ها را افزایش می‌دهد. هر کس به‌یاری او برخیزد و گیاه و دام را آرامش بخشد، سبب خشنودی امرداد می‌شود و از او پاداش نیکو خواهد یافت. در زبان فارسی امروزی به‌جای امرداد واژۀ مرداد را به‌کار می‌بریم.

الموت

اَلَموت قلعه‌ای بزرگ بوده است که اکنون ویرانۀ آن در شمال‌شرقی روستای گازُرخان، در شهرستان قزوین، برجاست. این قلعه حدود 170 سال مرکز حکومت اسماعیلیان بود. تاریخ بنای قلعۀ الموت به‌درستی معلوم نیست. در سال 246 ﻫ ق، در زمان علویان طبرستان ساخته و یا تجدید بنا شد. در سال 483 ﻫ ق، به‌دست حسن صباح، پیشوای اسماعیلیان، افتاد و تا سال 654 ﻫ ق، در دست اسماعیلیان باقی ماند. نام این قلعه و آبادیهای پیرامون آن، که الموت خوانده می‌شود، از دو واژۀ اَلَه به‌معنی عقاب، و اَموت به‌معنی آشیانه ترکیب شده است و معنای آن در گویش مردم دیلم آشیانۀ عقاب است. ناحیۀ الموت،که اکنون جزء بخش رودبار الموت است، روزگاری بسیار آباد و پوشیده از جنگل بوده است.

اَلب اَرسلان

اَلب‌‌ اَرسلان دومین پادشاه از سلسلۀ سلجوقیان بزرگ است که پس از عمویش، طُغرُل سلجوقی، به پادشاهی رسید و از سال 455 تا 465 ﻫ ق بر ایران فرمانروایی کرد. پدرش، چَغری بیگ، در دورۀ پادشاهی طغرل، حاکم ماوراءالنهر و خراسان بود. الب‌ارسلان پس از درگذشت پدر، جانشین او شد. طغرل سلجوقی که فرزند نداشت، سُلیمان، یکی دیگر از پسران چغری بیگ، را به جانشینی خود برگزیده بود. اما الب‌ارسلان از اطاعت برادرش، سلیمان، سرپیچی کرد و خود را در خراسان پادشاه خواند. عده‌ای از امیران سلجوقی نیز به پشتیبانی از او برخاستند و الب‌ارسلان را به‌جانشینی طغرل پذیرفتند. پس ‌از آن، الب‌ارسلان همراه وزیرش، خواجه ‌نظام‌الملک، برای سرکوبی پسر عموی پدرش، قُتَلْمِش که ادعای پادشاهی داشت، به‌طرف ری حرکت کرد. در جنگی که میان سپاهیان دو طرف روی داد، الب‌ارسلان به پیروزی رسید و قتلمش کشته شد.

اُلجایتو

اُلجایتو هشتمین شاه از سلسلۀ ایلخانان بود که از سال 703 تا 716 ﻫ ق در ایران فرمانروایی کرد. نام او محمد بود و در بیست‌وسه‌سالگی، پس از مرگ برادرش، غازان‌خان، بر تخت سلطنت نشست و لقب اُلجایتو، یعنی آمرزیده، را برای خود برگزید. این پادشاه به‌نام‌ سلطان محمد خدابنده نیز شهرت دارد.