گیلَکی از زبانهای ایرانی شمالِ غربی و شاخهای از زبانهای هندوایرانی است. گیلکی در زبان پارتی (پهلوی و اشکانی) ریشه دارد. گیلکی با دیگر زبانهای ایرانی بهویژه با گروه زبانهای کرانۀ جنوبی دریای خزر مانند طبری و تالشی همخانواده است. گیلکی نام خود را از طایفۀ گیل گرفته است. اکنون مردم گیلان به زبان گیلکی گفتگو میکنند.
نگاه کنید به زبان
نگاه کنید به آرامیها
آذَری زبانی است که مردم آذربایجان پیش از رواج زبان ترکی در آن سرزمین به آن سخن میگفتند. بهمناسبت نام آذربایجان، آن را آذری خواندهاند. این زبان را در قدیم آذَریّه و فَهلَویِ آذَری نیز مینامیدند. بسیاری از زبانشناسان، آذری را یکی از گویشهای زبانهای ایرانی دانستهاند. زبان آذری تا قرن هشتم هجری قمری، و شاید تا مدتی پس از آن، نیز مهمترین زبان مردم آذربایجان بوده است.
قریب، بدرالزمان (1308-1399 ه ش) استاد دانشگاه، زبانشناس ایرانی و از اعضای پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود که پژوهشهای اولیۀ او دربارۀ زبان و خط سغدی، از زبانهای ایرانی میانۀ شرقی، شهرت جهانی دارد.