کُردی

کُردی از زبانهای ایرانی غربی، از ریشۀ زبانهای هند‌و‌اروپایی است و با دیگر زبانهای ایرانی هم‌خانواده است. کُردهای ایران، ترکیه، عراق، سوریه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به این زبان گفتگو می‌کنند.

اِسپِرانتو

اِسپِرانتو از زبانهایی است که با این هدف اختراع شده‌اند که زبان مردم سراسر جهان باشند. هیچ‌یک از زبانهای دیگری که با این هدف اختراع شده است به اندازۀ اسپرانتو در میان مردم جهان رواج نیافته است. در نزدیک به نود کشور جهان، در حدود هشت میلیون نفر، گذشته از زبان خود، به این زبان گفتگو می‌کنند. در سراسر جهان، بیش از صدها مجله، روزنامه و صفحۀ اینترنتی به زبان اسپرانتو انتشار می‌یابد و 22 برنامۀ رادیویی به این زبان پخش می‌شود. هزاران کتاب در زمینه‌های ادبی، علمی و دینی به زبان اسپرانتو ترجمه یا نوشته شده و انتشار یافته است. قرآن مجید و نَهجُ‌البَلاغه نیز از کتابهایی است که به این زبان ترجمه شده است. یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) از همۀ کشورهای عضو خود خواسته است تا زبان اسپرانتو را در میان مردم رواج دهند. زبان اسپرانتو دارای دفتری جهانی در بندر روتِردام، در کشور هلند، است. این دفتر بیش از 500 3 شعبه در 110 کشور جهان دارد.

اُردو

اُردو از زبانهای هندی و شاخه‌ای از زبانهای هند‌و‌ایرانی و امروزه زبان رسمی مردم پاکستان است. گروهی از مردم هند نیز به این زبان سخن می‌گویند. زبان اردو از آمیختن زبان فارسی و بعضی از زبانهای محلی سرزمینهای شمالی هند پدید آمده است. خط اردو 39 حرف دارد و الفبای آن همان الفبای فارسی است، با چند حرف که به آن افزوده شده است.