کودکی اساسیترین دورۀ رشد جسمی و ذهنی، شکوفایی و تحول تواناییها و استعدادها و نیز مهمترین دورۀ شکلگیری ساختار مَنِش (خلقوخو) در انسان و زیرساخت دوران جوانی و بزرگسالی است. این دوره پس از پایان شیرخوارگی (دوسالگی) تا نوجوانی (بلوغ) را دربرمیگیرد و به دو مرحلۀ سه تا ششسالگی و هفت تا پایان دهسالگی تقسیم میشود.
کم توانی ذهنی محدودیتهای قابل توجه و پایینتر از حد طبیعی در عملکرد ذهنی و رفتارهای سازشی است. فرد در مهارتهای لازم برای انطباق با محیط زندگی روزمره دچار مشکل است و کُندیِ نمایان یا کامل در آموختن دارد. ازاینرو به برنامههای آموزشوپرورش ویژه نیازمند است.
اِراده نیرویی است روانی که انسان را برای رسیدن به یک هدف، به انجام دادن کاری وادار میکند یا از انجام دادن آن بازمیدارد. اراده را اشتیاق به انجام دادن کاری معین نیز دانستهاند. کارهایی که انجام میدهیم به دو دستۀ ارادی و غیرارادی تقسیم میشوند. همۀ ما بهطور غیرارادی تنفس میکنیم و ممکن است ساعتها متوجه نباشیم که مشغول تنفس کردن هستیم. تنفس عملی است غیرارادی که بدن برای زنده ماندن انجام میدهد. اگر به ارادۀ خود نفس را در سینه حبس کنیم و مدتی کوتاه به این کار ادامه دهیم، دراینصورت عملی ارادی انجام دادهایم. شناگرانی که هنگام شنا کردن به زیر آب میروند تا مدتی که زیر آب هستند به ارادۀ خود نفس نمیکشند و گاهی میتوانند تا سه دقیقه و بیشتر مقاومت کنند.
اِدراک در روانشناسی آگاهی و شناختی است که بهدنبال احساس در ذهن ما پدید میآید و سبب میشود تا مُحرکی را که بر منطقۀ حسی مغز ما تأثیر گذاشته است تشخیص دهیم. صدایی که میشنویم در آغاز ارتعاشی است در هوا که گیرندۀ حسی گوش، یعنی قسمت حلزونیشکل گوشِ داخلی را تحریک میکند و بههمینسبب محرک بهشمار میرود. عصب شنوایی این تحریک را به منطقۀ شنوایی مغز (منطقۀ حسی) انتقال میدهد و صدا احساس میشود. مغز بیدرنگ این احساس را بهکمک تجربهها و آگاهیهای پیشین معنی میکند و صدا را تشخیص میدهد. در نتیجه آگاه میشویم که صدا از چیست، صدای زنگ در است یا صدای برخورد توپ با پنجره یا صدای ریزش باران. تشخیص دادن یک صدا حاصل مشترک احساس و ادراک است.
اِختلالهای گفتاری ناتوانیهایی در گفتار و اَدایِ طبیعی کلمههاست. عوامل گوناگون مانند ضایعات مغزی، نقص اندامهای گویایی و فشار مشکلات عاطفی و اجتماعی سبب پیدایش اختلالهایی در گفتار میشوند. اختلال آوایی، لُکنَت، تأخیر در گویایی، اختلال صوتی و آفازی (زبان پریشی) نمونههایی از اختلالهای گفتاری هستند.
نگاه کنید به ادراک، حواس