گَنجنامه

گَنجنامه دو سنگ‌نوشتۀ به‌جامانده از دورۀ هخامنشیان (559-330 ق‌م) است که بر یکی از صخره‌های کوه الوند در 5 کیلومتری غرب همدان و در درۀ عباس‌آباد کَنده شده است. گنجنامه در یکی از مسیرهای راه شاهی قرار دارد که هگمتانه (پایتخت تابستانی شاهان هخامنشی، نزدیک همدان امروزی) را به غرب و جنوب کشور مرتبط می‌ساخت. این دو سنگ‌نوشته نامهای گوناگون دارند، ازجمله نبشت خدایان، دادمهان (دادبهان) و جنگنامه.

گَنجی، محمدحسن

گَنجی، محمدحسن (١٣٩١ – ١٢٩١ ﻫ ش) جغرافیدان، بنیان‌گذار دانش جغرافیای نوین در ايران و مؤسس سازمان هواشناسى کشور است. او از استادان ممتاز دانشگاه تهران و برگزيدۀ اتحاديۀ بين‌المللى جغرافيايى به‌عنوان يکى از جغرافيدانان برجستۀ جهان در سال ٢٠٠٠م بود که موفق به دريافت جايزۀ علمى سال ٢٠٠١ م از سوى سازمان جهانى هواشناسى شده است.

گَندزدایی

گَندزدایی از میان بردن باکتریها، ویروسها و قارچها از سطوح و اجسامی مانند ابزارها، لباس، ملافه، دیوار و کف اتاقهاست. برای گندزدایی از مواد شیمیایی، گرما و پرتوهای پرانرژی مانند پرتوهای فرابنفش و گاما استفاده می‌کنند. به کار بردن بعضی از مواد و روشهای گندزدایی برای از میان بردن عوامل بیماریزا ممکن است برای موجود زنده خطرناک و حتی کشنده باشند.

گَندم

گَندم گیاهی است علفی و یکساله که در جهان 10 تا 20 گونه و هزاران رقم از آن تاکنون شناسایی شده است. این گیاه در بیشتر کشورهای جهان و نیز در بیشتر نقاط ایران کشت می‌شود. گندم در حدود 11 000 سال پیش در خاورمیانه کشت می‌شده است. این گیاه یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین غلات جهان است. سطح زیر کشت گندم از تمام محصولات کشاورزی دیگر در جهان بیشتر است. اهمیت اقتصادی این محصول چه از نظر تولید و تجارت جهانی و چه از نظر ارزش غذایی بیش از سایر محصولات کشاورزی است و تغذیۀ صدها میلیون نفر در سراسر جهان به آن وابسته است. از میان گونه‌های شناخته‌شده تنها سه گونه گندم ارزش اقتصادی دارد که برای تهیۀ نان، ماکارونی و انواع شیرینی مصرف می‌شود.

گُنبد سلطانیه

گُنبَد سُلطانیه بزرگ‌ترین بنای آجری ایران و از آثار دورۀ ایلخانان است و در شهر سلطانیه حدود 44 کیلومتری جنوب شرقی زنجان قرار دارد. گنبد سلطانیه سومین گنبد آجری جهان از نظر بزرگی پس از گنبد کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانسِ ایتالیا و گنبد مسجد ایاصوفیه در استانبولِ ترکیه است.