عایشه

عایشه (فوت 58 ﻫ ق) از همسران پیامبر اسلام و دختر ابوبکر، خلیفۀ اول مسلمانان است. از او حدود 200 1 حدیث از پیامبر نقل شده است. عایشه همچون دیگر همسران پیامبراُم‌المؤمنین (مادر مؤمنان) لقب گرفت.

عَیّاران

عَیّاران گروهی سازمان‌یافته بودند با پیشینه‌ای کهن. جوانمردان و فَتیان نیز عنوانهایی است که کمابیش در همین معنی به‌کار می‌رود. واژۀ عیار به‌معنی چالاک، زبر و زرنگ و زیرک است. در متنهای تاریخی و ادبی و داستانهای عامیانه، از عیاران گاه به نامهای پهلوان، شبرو، سرهنگ، مِهتر و اِسفَهسالار نیز یاد شده است.

عَکاسی

عَکاسی ثبت تصویر است به‌کمک دوربین عکاسی. نورهای بازتاب‌شده از شیء پس از عبور از عدسی دستگاه عکسبرداری یا دوربین عکاسی، روی صفحۀ حساس به نور (فیلم یا سنسور الکترونیکی) تصویری به‌وجود می‌آورد که آن را عکس می‌نامیم. عکاسی ترجمۀ عبارت فوتوگرافی است و فوتوگرافی از دو کلمۀ یونانی photo (نور) و graph به‌معنی طراحی با نور ساخته شده است. عکاسی با درنظر گرفتن موضوع آن می‌تواند صنعتی، خبری، تبلیغاتی، هنری یا مستند باشد.

عَجایب هَفتگانه

عَجایب هَفتگانه ترجمۀ فارسی اصطلاحی است مربوط به دوران یونان و روم باستان. در آن دوران در یونان باستان و نیز در زمان اسکندر مقدونی در روم، هفت اثر معماری و پیکرۀ عظیم را به این نام می‌خواندند. در طول زمان فهرست عجایب هفتگانه تغییر کرده است. اهرام سه‌گانۀ مصر، باغهای معلق بابل، مجسمۀ زئوس، معبد آرتمیس، موسولئوم، مجسمۀ رودس و فانوس دریایی اسکندریه نخستین عجایب هفتگانه بوده ‌است. این فهرست به آنتی‌پاتر، نویسندۀ یونانی قرن دوم پیش از میلاد، منسوب است. دورۀ ساخت این آثار از حدود 000 3 سال پیش از میلاد تا 476 م است. از این آثار به‌جز اهرام مصر، تنها تصویرهایی خیالی برجای ‌مانده است.

عَبّاسیان

عَبّاسیان (656-132 ﻫ ق) نام دومین سلسله از فرمانروایان عرب است که پس از امویان به قدرت رسیدند. ابومسلم خراسانی، سردار ایرانی، نقش مهمی در پیروزی آنان بر امویان داشت. عباسیان بر بخش بزرگی از سرزمینهای اسلامی، خراسان بزرگ، شمال هندوستان و بخشی از اسپانیا حکم می‌راندند. نسبشان به عباس‌بن عبدالمطلب، عموی پیامبر(ص) می‌رسید، ازاین‌رو به عباسیان یا بنی‌عباس (فرزندان عباس) مشهور شدند. با حملۀ مغولها به بغداد و کشته شدن مستعصم‌بالله به‌دست هلاکوخان مغول حکمرانی آنان به پایان رسید.

عدسی

عَدَسی قطعه‌‌ای نازک از ماده‌ای شفاف مانند شیشه یا پلاستیک است که پرتوهای نور پس از عبور از آن به هم نزدیک (متمرکز) یا از هم دور می‌شوند. عدسیهایی که پرتوهای نور را به هم نزدیک کنند عدسیهای همگرا یا محدب و عدسیهایی که پرتوهای نور را از یکدیگر دور کنند عدسیهایی واگرا یا مقعر می‌نامند. هر کدام از دو سطح عدسی ممکن است تخت، کوژ (محدب) یا کاو (مقعر) باشد. عدسیها را در ابزارها و دستگاههای نوری‌ مانند عینک، ذره‌بین، میکروسکوپ، تلسکوپ، دوربین عکاسی و پروژکتور به‌کار می‌برند. (شکل 1)