فُتوسَنتِز فرایندی است که در جریان آن گیاهان سبز با استفاده از آب، که ریشۀ گیاه از زمین می‌گیرد، و کربن دی‌اکسید (گاز کربنیک) هوا به‌کمک انرژی تابشی (مثلاً نور خورشید) غذا می‌سازند و مازاد آن را به‌صورت انرژی ذخیره می‌کنند. فتوسنتز در برگها و به‌ندرت در ساقه انجام می‌شود و در جریان آن در نتیجۀ یک سری واکنشهای شیمیایی قند و دیگر ترکیبات آلی مانند چربیها و پروتئینها ساخته و اکسیژن آزاد و وارد جَوّ می‌شود. بدین‌ترتیب گیاهان سبز انرژی لازم را برای فعالیتهای زیستی سایر جانداران ازجمله انسان تأمین می‌کنند. برخی از تک‌سلولیها مانند بعضی از باکتریها نیز فتوسنتز می‌کنند. گیاهانی که کلروفیل (سبزینه) ندارند، مانند گل جالیز، فتوسنتز نمی‌کنند.
فئودالیسم نظامی اجتماعی با کارکردهای سیاسی و اقتصادی است که در اروپای قرون وسطیٰ به‌وجود آمد و تا حدود قرن هجدهم میلادی ادامه یافت. در این نظام، فئودالها یا اربابان دارای زمینهای وسیع بودند و کشاورزان وابسته به زمین یا رعیتها روی زمینها کار می‌کردند. در نگاهی عمومی، فئودالیسم را می‌توان نظام ارباب و رعیتی نامید.
فانوس دریایی ساختمانی بلند به‌شکل برج است برای راهنمایی دریانوردان به‌کمک ارسال نور و امواج رادیویی. دریانوردان به‌کمک فانوس دریایی از موقعیت خود روی دریا مطلع می‌شوند، مسیر دست‌یابی به ساحل را می‌شناسند و از خطر برخورد با صخره‌ها و تپه‌های دریایی اطلاع می‌یابند.
فانوس چراغی دستی و قابل حمل است که ساخت و استفاده از آن سابقه‌ای دیرین دارد. چون روشنایی فانوسها حاصل از سوختن روغن و نفت بود، برای جلوگیری از خاموش شدن آن براثر باد و باران، پوششی شفاف روی آن می‌گذاشتند. معمولاً فانوس را در جایی بلند نصب می‌کردند تا مسافت زیادی را روشن کند یا از مسافتی دور دیده شود. فانوس را، از قدیم تاکنون، از موادی مانند شیشه، کاغذ و پارچه، و بدنه و پایۀ آن را از چوب یا فلز می‌سازند و در آن چراغ یا شمع می‌گذارند. امروزه برای روشن کردن فانوس از گاز، باتری و برق استفاده می‌شود. فانوس را به شکلهای گوناگون می‌سازند که هریک کاربردی خاص دارد، مانند فانوس دریایی و فانوس راه‌‌آهن که برای علامت دادن و راهنمایی قطار و کشتی به‌کار می‌رود.
فالگیری پیشگویی آینده از راه فراطبیعی، با استفاده از عناصر طبیعی و ابزار و وسایل ساختۀ دستِ بشر است.
فاطمیان سلسله‌ای از فرمانروایان شیعۀ اسماعیلی بودند که از سال ۲۹۷ تا ۵۶۷ ﻫ ق، نخست بر قسمتی از شمال افریقا و سپس بر مصر و شام حکومت کردند و دولتی بزرگ و نیرومند زیر عنوان خلافت فاطمیان، در برابر خلافت عباسیان بغداد، پدید آوردند. بنیان‌گذار این دولت، ابوعبدالله شیعی نام دارد که به نام و برای عُبِیدُالله مهدی به کوشش برخاست و سرانجام او را به فرمانروایی رسانید.