قَلعه (دِژ) بنایی مستحکم و استوار است که بیشتر برای مقاصد نظامی، چه دفاع از شهرها و سرزمینها و چه هجوم و کشورگشایی، ساخته می‌شد. قلعه‌ها شکلها و مساحتهای گوناگون داشتند. بقایای بیش از پنج‌هزار قلعه در دشتها، کویرها و کوهستانهای ایران به‌جا مانده است. واژۀ قلعه شکل عربی‌شدۀ کَلا در فارسی میانه است. این واژۀ فارسی به‌صورت کَلات و کَلاک نیز به کار می‌رفت. کلمه‌های ‌دژ و ارگ نیز با اندک تفاوتهایی، معادل قلعه یا کلا در متون فارسی به‌کار رفته است.

قَلَمزَنی هنر کَندَن نقش و نگار روی اشیای فلزی با استفاده از چکش و انواع قَلَم است. مس به‌سبب نرمی و قدرت شکل‌پذیری در قلمزنی کاربرد بسیار دارد. طلا و نقره و آلیاژهایی مانند برنج (مخلوط مس و روی) و وَرشو (مخلوط مس، نیکل و روی) نیز در قلمزنی استفاده می‌شوند.

قَلَمکارسازی ایجاد نقش به رنگهای مختلف روی پارچۀ ساده با مُهر و قالبهای مخصوص است. از پارچۀ قلمکار، سفره، پرده، روتختی، رومیزی، دامن، پیراهن و کیف درست می‌کنند.

قَلَمه زدن از روشهای تولیدمثل غیرجنسی در گیاهان است و بیشتر آنها را می‌توان از این راه تکثیر کرد. قلمه بخشی از گیاه مانند ساقه یا برگ است که برای تکثیر از گیاه مادر جدا می‌شود. قلمه را در خاک مرطوب یا آب قرار می‌دهند تا ریشه‌های جدید تولید شود و گیاهی جدید به وجود آید.

قَهوه درختچه‌ای همیشه‌سبز و بومی منطقه‌های گرمسیر افریقا و آسیاست. تاکنون در جهان، بیش از 25 گونه قهوه شناسایی شده است که بیشتر آنها به‌صورت خودرو در منطقه‌های گرمسیر نیم‌کرۀ شرقی می‌رویند. قدیمی‌ترین گونۀ شناخته‌شده و کاشته‌شدۀ این گیاه قهوۀ عربیکا است که امروزه بیشتر در امریکای لاتین کاشته می‌شود. از دانه‌های بوداده و آسیاب‌شدۀ گیاه قهوه نوعی نوشیدنی به‌نام قهوه تهیه می‌شود که از رایج‌ترین نوشیدنیهای جهان است.

قفقاز سرزمینی کوهستانی است در جنوب غربی آسیا، در مرز اروپا که از شمال به اراضی پست کوما ـ مانیچ در روسیه، از شرق به دریای خزر، از جنوب به ایران، از جنوب غربی به ترکیه و از غرب به دریای سیاه و دریای آزوف محدود است. مساحت قفقاز 000 440 کیلومترمربع است.