عَلَویان طَبَرستان در سدۀ سوم هجری نخستین حکومت شیعۀ زیدی را در طبرستان پایه گذاشتند. طبرستان کمابیش برابر با مازندران کنونی بود و دامنۀ قلمرو علویان افزون بر طبرستان، دیلمان، گیلان، گرگان (گنبد کاووس کنونی) و گاه ری، قومس و زنجان را نیز دربرمی‌گرفت. بنیانگذار این خاندان، حسن بن زید بود (درگذشت 262 ﻫ ش/270 ﻫ ق) که با نام داعی‌الحق یا داعی کبیر شناخته می‌شود.

علی موسیو (1257-1288 ﻫ ش) روشنفکر و مبارزِ آزادی‌خواه و از بنیان‌گذاران و رهبر حزب اجتماعیون عامیون در تبریز است. او و فرزندانش در راه ایران و آزادی‌خواهی جان دادند. زبان فرانسه را به‌خوبی صحبت می‌کرد و با تاریخ انقلاب فرانسه (1789م) آشنایی داشت. در صحبتهایش برای مبارزه با استبداد، معمولاً از رخدادهای انقلاب فرانسه مثال می‌آورد. به‌‌همین‌سبب به علی موسیو معروف شد و چون به کربلا نیز سفر کرده بود از او با نام کربلایی علی موسیو نیز یاد شده است.

عَلَوی، بزرگ (1375-1282 ﻫ ش) نویسندۀ ایرانی و از پیشگامان داستان‌نویسی نو در ایران است. به‌سبب پیروی از اندیشه‌های کمونیستی ناچار شد بیش از چهل سال از عمر خود را در تبعید سپری کند. بیشتر داستانهایش را در ایران نوشت و در دوران تبعید بیشتر به تدریس و معرفی ادبیات ایران پرداخت.

عَلَم‌کوه کوهی است در شمال ایران در استان مازندران. این کوه در جنوب شرقی شهر تنکابن و جنوب غربی شهر کلاردشت قرار دارد. علم‌کوه در بخش مرکزی کوههای تخت سلیمان از کوههای البرز مرکزی واقع است و با ارتفاع 850 4 متر از بلندترین کوههای ایران است.

عَکاس‌باشى، ميرزا ابراهيم‌خان (1294-3521ﻫ ش) نخستين فيلمبردار ايرانى و عکاس دربار مظفرالدین شاه قاجار است.

عَقرَب (کَژدُم) نام گروهی از بندپایان از ردۀ عنکبوتیان و راستۀ عقربهاست. گرچه عقرب با منطقه‌های گرم و معتدل سازگارست اما در تمام دنیا به‌جز جنوبگان و گروئنلند زندگی می‌کند. عقربها در منطقه‌های هم‌سطح دریا تا ارتفاع 000 5 متر در کوهها دیده می‌شود. در ایران به‌ویژه در کاشان، ده‌ها گونه عقرب زندگی می‌کند. دو گونۀ مشهور عقرب ایران، یکی عقرب زرد بیابانی خاورمیانه و دیگری عقرب بلوچی است. تاکنون، حدود 000 2 گونه عقرب شناسايى شده ‌است. کژدم یا عقرب را در زبان فارسی درازدُم نیز می‌‌نامند.