اَفراسیاب

اَفراسیاب از چهره‌های داستانهای باستانی ایران و شاهنامۀ فردوسی است. او پسر پَشَنگ، از نوادگان تور، و پادشاه توران بود. پیش از آنکه پادشاه شود، به خون‌خواهی تور به ایران تاخت. نُوذَر، پادشاه ایران، را کشت و بر بخشی از ایران دست یافت. ازآن‌پس، مدتی ایرانیان با تورانیان ‌جنگیدند. سرانجام به‌سبب خشکسالی، دو سپاه دست از جنگ کشیدند و تورانیان به آن سوی رود جِیحون، که مرز طبیعی ایران و توران بود، بازگشتند. سالها بعد، افراسیاب بار دیگر به ایران تاخت. هنگامی‌که کِیقُباد پادشاه ایران شد، همراه رُستَم به جنگ افراسیاب شتافت و او را از ایران‌زمین راند.

افرا

اَفرا درختی است بومیِ نواحی معتدل نیم‌کرۀ شمالی. تاکنون حدود 200 گونه از این گیاه در جهان شناسایی شده که 10 گونۀ آن در جنگلهای ایران می‌رویند.

اِغما

اِغما به حالت بیهوشی کامل و عمیق می‌گویند. در اصطلاح پزشکی، این حالت را کُما نیز نامیده‌اند که واژه‌ای است یونانی، به‌معنی خواب عمیق. کسی که به حال اغما افتاده مثل کسی است که به خوابی عمیق فرو رفته باشد، با این تفاوت که با هیچ‌گونه تحریکی بیدار نمی‌شود. یعنی اگر او را صدا بزنند (تحریک شنوایی) یا نوک سوزن را در پوستش فرو ببرند (تحریک حسی دردناک) یا آمونیاک جلو سوراخهای بینی او بگیرند (تحریک بویایی) واکنشی از خود نشان نمی‌دهد.

اَغانی

اَغانی (اَلاَغانی) کتابی است به زبان عربی نوشتۀ اَبوالفَرَج اصفهانی (356-284 ﻫ ق)، شاعر و ادیب عرب که در اصفهان زاده شد و رشد کرد. الاَغانی دانشنامه‌ای است ادبی مشتمل بر بعضی از ترانه‌ها و آهنگهای عربی، شعر، اصطلاحات موسیقایی، احوال شاعران وموسیقیدانان و خوانندگان برجسته از دوران پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری قمری.

اَعلی

اَعلیٰ نام هشتادوهفتمین سورۀ قرآن است که در مکه بر پیامبر اسلام نازل شد و نوزده آیه دارد. اعلیٰ به زبان عربی یعنی برتر، بالاتر و برگزیده. چون در نخستین آیۀ این سوره نام خداوند با صفت اعلیٰ به کار رفته است، این سوره را اعلیٰ نامیده‌اند.

اعلامیۀ جهانی حقوق کودک

اِعلامیۀ جهانی حقوق کودک اعلامیه‌‌ای است در حمایت از کودکان سراسر جهان و تأمین حقوق و آزادیهای لازم برای رشد کامل جسمی و روحی آنان که از طرف سازمان ملل متحد صادر شده است. این اعلامیه‌ در 20 نوامبر 1959 م (29 آبان 1338 ﻫ ش) در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با رأی موافق همۀ اعضای این سازمان به تصویب رسید. پیش از آن در سال 1924 م (1303 ﻫ ش)، جامعۀ ملل نیز اعلامیه‌ای دربارۀ حقوق کودک صادر کرده بود.