نگاه کنید به اسمعیل

اُسمُز گذشتن مایعها یا گازها از راه پرده یا غِشایی نیمه‌تَراوا است. هرگاه پرده‌ای نیمه‌تراوا دو محلول با غلظتهای متفاوت را از هم جدا کرده باشد، حلاّلِ محلولِ رقیق‌تر از پرده می‌گذرد و وارد محلول غلیظ‌تر می‌شود. در نتیجه، محلول غلیظ کم‌کم آن‌قدر رقیق می‌شود تا سرانجام غلظت دو محلول یکسان شود.

اِسماعیلیان (اِسماعیلیّه) از فرقه‌های مذهب تَشَیُّع است. پیروان این فرقه معتقدند که پس از امام جعفرِ صادق(ع)، ششمین امام شیعیان، پسر بزرگ او، اسماعیل، امام هفتم و آخرین امام است. این فرقۀ مذهبی در قرن دوم هجری قمری پدید آمد و در قرنهای چهارم تا ششم هجری قمری در مصر و ایران بسیار نیرومند شد. آن‌گاه به‌صورت یک جنبش بزرگ سیاسی در برابر خلفای عباسی و دولت سلجوقی قد عَلَم کرد. امروزه اسماعیلیه فقط فرقۀ مذهبی به‌شمار می‌رود که پیروانش در بعضی از کشورهای آسیایی، به‌ویژه هند و ایران، و در بعضی از کشورهای شرقی افریقا زندگی می‌کنند و به چند شاخه تقسیم می‌شوند.

اِسماعیل سامانی بنیان‌گذار و نخستین پادشاه مستقل سلسلۀ سامانیان بود که از سال 279 تا 295 ھ ق بر بخشی از ایران فرمانروایی کرد.

اسماعیل اول صفوی (930-892 ﻫ ق) بنیان‌گذار و نخستین پادشاه سلسلۀ صفویان بود که از سال 907 تا 930 ﻫ ق بر ایران فرمانروایی می‌کرد.

اِسماعیل یکی از پیامبران است. نامش در قرآن و تورات، کتاب دینی یهودیان، آمده است.