اَفراسیاب از چهره‌های داستانهای باستانی ایران و شاهنامۀ فردوسی است. او پسر پَشَنگ، از نوادگان تور، و پادشاه توران بود. پیش از آنکه پادشاه شود، به خون‌خواهی تور به ایران تاخت. نُوذَر، پادشاه ایران، را کشت و بر بخشی از ایران دست یافت. ازآن‌پس، مدتی ایرانیان با تورانیان جنگیدند. سرانجام به‌سبب خشکسالی، دو سپاه دست از جنگ کشیدند و تورانیان به آن سوی رود جِیحون، که مرز طبیعی ایران و توران بود، بازگشتند. سالها بعد، افراسیاب بار دیگر به ایران تاخت. هنگامی‌که کِیقُباد پادشاه ایران شد، همراه رُستَم به جنگ افراسیاب شتافت و او را از ایران‌زمین راند.
