اِمام عَلیّ بن اَبی‌طالب(ع) نخستین امام شیعیان و از نظر تاریخی آخرین خلیفه از چهار خلیفه‌ای است که بعد از پیامبر اسلام به خلافت رسیدند. آن حضرت ملقب به امیرُالمؤمنین است و به ابوتُراب نیز شهرت دارد. او پسرعمو و داماد پیامبر اسلام(ص) بود و 23 یا 20 سال پیش از هجرت در مکه به‌دنیا آمد. پدرش، ابوطالب، عموی پیامبر اسلام، و مادرش، فاطمۀ بنتِ (دختر) اسد، از خاندان بنی هاشم بود. زمانی که علی(ع) کودکی خردسال بود، در مکه خشکسالی پدید آمد و به‌سبب تنگدستی ابوطالب، حضرت محمد(ص) سرپرستی علی(ع) را بر عهده گرفت. به‌این‌ترتیب، علی(ع) نزد آن حضرت پرورش یافت. پس از آنکه حضرت محمد(ص) به پیامبری مبعوث شد، علی(ع) نخستین نفر از مردان بود که اسلام آورد. پیامبر اسلام سه سال بعد از بعثت مأمور شد که خویشاوندان خود و مردم را آشکارا به پرستش خدای یگانه بخواند. محمدبن جَریر طَبَری در کتاب تاریخ خود نوشته است که چون رسول خدا در مجلسی دعوت خود را به خویشاوندانش رساند، گفت: « کدام یک از شما مرا در این کار یاری می‌کند تا برادر من، وَصّی من و خلیفۀ من در میان شما باشد؟» همه خاموش ماندند، تا آنکه علی(ع) گفت: «ای رسول خدا، آن کس من هستم.» پیامبر فرمود: «او برادر من، وَصی من و خلیفۀ من در میان شماست. سخن او را بشنوید و از او فرمان ببرید».
